Początek – Dan Brown

Profesor z Uniwersytetu Harvarda ponownie wkracza na ścieżkę wojenną. Biedaczek raz jeszcze zmuszony będzie uratować świat przed nieuchronną katastrofą.

Robert Langdon przybywa do Bilbao. Podczas spektakularnego wystąpienia na żywo, cyfrowy bóg  futuryzmu Edmond Kirsch ma przedstawić odpowiedź na ostateczne i fundamentalne pytania egzystencjalne.

Nie trudno zgadnąć, że to elektryzujące zdarzenie szybko zmieni się w chaos, którego ogarnąć zdoła jedynie umysł ostry jak brzytew golibrody. Umysł Roberta Langdona.

Profesor i tym razem wesprze się na wiotkim damskim ramieniu, nabędzie kilka spektakularnych blizn oraz nabiega się po schodach. Tym razem za trenażer posłuży mu La Sagrada Famiglia.

Czytana w trakcie wizyty w Barcelonie, fikcja zweryfikowana po części jako prawdopodobna 😀

 

Vanishing at the Cecil Hotel

19 lutego 2013 roku po tygodniach poszukiwań odnaleziono Elsę Lam. Kanadyjka chińskiego pochodzenia zaginęła wiele dni wcześniej. Po sprawdzeniu hotelowych kamer okazało się, że studentka nigdy nie opuściła historycznego budynku.

Po dokładniejszym przejrzeniu, nagrania z monitoringu wprawiły śledczych w osłupienie. Zachowanie Elisy stało się wkrótce przedmiotem badań nie tylko LAPD ale i rzeczy internetowych „detektywów”. Ponura historia hotelu „Cecil” podkręciła mnożące się teorie spiskowe i podejrzenia o zjawiska nadprzyrodzone, które dopadły kanadyjską podróżniczkę.

Netflix w dopracowanym do perfekcji stylu prezentuje historię, od której włos jeży się na głowie a wszelkie fantastyczne teorie stają prawdopodobne.

 

1983

W 1983 roku kiedy stary system chwiał się w posadach, terroryści dokonali serii spektakularnych zamachów.

Władza ludowa „zwarła szeregi”, społeczny ruch Solidarność został zduszony w zarodku a prowodyrzy społecznie napiętnowani.

Polska pozostała „ludowa”, stała liczącą się światową potęgą i czysto teoretycznie ale uniezależniła się od wschodniego sąsiada

Zimna wojna trwa w najlepsze. Otuleni dobrobytem Polacy nie próbują się już buntować. Władzy grozi jedynie niesforna młodzież. „Lekka brygada” to tajemnicza organizacja dokonująca zamachy na przedstawicieli państwa.

Rok 2003. Ambitny student i stary policyjny wyga odkrywają spisek, którego tłem są wydarzenia sprzed dwudziestu lat.

Pierwsza polska produkcja dla Netflixa to serial nierówny. Fajny pomysł, momentami słaby scenariusz i sporo rozczarowań na poziomie scenografii. Wykorzystana nostalgia do PRL-u przyniosła serialowi humorystyczne zestawienia: milicja uzbrojona w nowoczesne karabinki maszynowe na akcję jedzie „Nyską”. Dzieci podróżują „Ogórkiem” radośnie pykając na polskim smartfonie „Ważka” XD.

„1983” nie stał się międzynarodowym hitem Netflixa, popularność zyskując w kilku przedziwnych krajach, np. w Wietnamie :D. Koniec sezonu wyraźnie wskazuje na apetyty twórców – ledwie maźnięte wątki, których nie uda się już pewnie pokazać – póki co nie słuchać o kolejnych sezonach.

 

 

Kwestia ceny – Zygmunt Miłoszewski

Początek XX wieku. Umierający w Paryżu imigrant Benedykt Czerski przeklina patriotyczne uniesienia i bezgraniczną miłość od nieistniejącej ojczyzny. Nie doprowadziło go to do niczego a żmudne studia dalekich kultur i wyprawa w głąb Syberii nie obchodzi nikogo.

Początek wieku XXI. Naukowiec Bogdan Smuga przedziera się przez „piąty żywioł” – błoto Syberii – idąc za wskazówkami legendarnego znawcy Wschodu, Benedykta Czerskiego. Poszukiwanie „skarbu” Czerskiego w syberyjskich jaskiniach napotyka na przeszkodę ponad ludzkie siły. Smuga decyduje się poprosić o pomoc polską profesor Zofię Lorenz.

Poszukiwaczka artefaktów włącza się do pogoni za dziedzictwem naukowca końca XIX wieku mając nadzieję, że odkrycie sprzed stu lat pomoże także w jej skomplikowanym życiu. Nie ma pojęcia jaka jest prawdziwa stawka tej gry.

„Kwestia ceny” jest powieścią akcji w najlepszym tego słowa znaczeniu. Po nieco zagmatwanym początku i przedstawieniu licznych bohaterów fabuła szybko rozpędza się zmieniając z zagadkowej przygody w stylu Indiany Jonesa w mroczny techno thriller.

Książka miała premierę w czerwcu 2020 i jej wątki są nadzwyczaj aktualne.

 

 

Największe kłamstwa historii – Frank Fabian

Książka nurtu „historia sensacyjna” przedstawia kilka czołowych postaci historycznych, pod znakiem zapytania stawiając ich wpajaną przez wieki glorię i chwałę.

Rozpoczyna się wysokim „C” informując:

Źródła, mówiąc krótko i oględnie, są skąpe. Z punktu widzenia stricte naukowego Mojżesz nie istniał. Jest postacią legendarną, ahistoryczną

(…) Wniosek jest jeden: Pięcioksięgu nie napisał Mojżesz. Dzieło powstało w ciągu 1200 lat, a jego autorami prawdopodobnie są kapłani. Wielu, może 50 lub nawet stu, choć jak dotychczas, uznaje się tylko czterech.

Następnym na stole historycznej wiwisekcji jest Juliusz Cezar. Oskarżany o manipulacje wizerunkiem, chciwość i butę graniczącą z obsesją, miał też być w gruncie rzeczy nikczemnikiem, przed którym słusznie ostrzegali współcześni mu myśliciele.

uwielbiany i podziwiany Cezar w istocie miał duszę czarną jak kruk, której dotąd nikt tak naprawdę nie odsłonił.

Aleksander Wielki, ikona hellenistycznej Europy? Proszę bardzo:

W jaki sposób udało się temu pijakowi, rzeźnikowi, prawdopodobnie ojcobójcy, mordercy przyjaciół i katowi żołnierzy zachować do dziś reputację wielkiego człowieka i genialnego wodza? To naprawdę istotne pytanie.

Napoleon miał też cechy sadystyczne. Lubił ciągnąć ludzi za uszy, nieraz tak mocno, że je nadrywał. Miewał nieopisane ataki wściekłości, wprost furii.

Kolumb zgotował tubylcom sadystyczną rzeź z użyciem psów. W tym celu kazał sprowadzić z Hiszpanii całe stada posokowców Perro corso, którymi następnie szczuto Indian.

W książce znalazły się także teorie na temat Jezusa w ujęciu Nowego Testamentu, męczenników Kościoła (tym w większości zmyślono historie męczeństwa) czy sławetnego rodu Borgiów (usuwających oponentów za pomocą trucizny „cantarelli” składającej się z arszeniku i nierzadko dodawanej do mszalnego wina.

Swoje rozdziały mają też Mahomet, Machiavelli, Otto von Bismarck i Marcin Luter.

Dzieło Franka Fabiana może być lekturą uzupełniającą i barwną historią obyczajową gdy traktuje się je z lekkim przymróżeniem oka. Do wykładni historii jako takiej, raczej się nie nadaje. Fabian wyciąga z historii powszechnej tylko te wątki, które pasują do jego teorii. A te mają głównie udowodnić, że dana postać historyczna była mniej spiżowa, niż się to wszystkim wydaje. Prawda historyczna jest relatywna.

 

 

 

Mark Felt -The Man Who Brought Down the White House

Przed wyborami 1972 kandydatura Richarda Nixona na drugą kadencję w Białym Domu była zagrożona. W 1972 Nixon miał już sporo za uszami. Już w 1962 wyszły na jaw nieczyste zagrywki polityka w walce o fotel gubernatora Kalifornii. Jako prezydent Nixon rozwinął skrzydła, zlecając kolejne brudne fuchy i bez ograniczeń korzystając z facetów od śliskiej roboty.

Niszczenie i podrabianie dokumentów, szantaże czy gra prowadzona pomiędzy CIA, FBI i najwyższymi urzędnikami w państwie miały na celu eliminację przeciwników politycznych i parlamentarnej opozycji. W 1971 roku zagrożony spadającym poparciem prezydent – kandydat raz jeszcze spróbował swojej ulubionej metody dyskredytacji przeciwnika. Jego ludzie podłożyli lewe papiery i założyli podsłuchy u konkurencji, ale dali się złapać na gorącym uczynku.

Wynajęcie pięciu włamywaczy, którzy weszli do biur demokratów w kompleksie Watergate doprowadziło do skandalu. I tym razem urzędujący prezydent nie wahał się skorzystać ze wszystkich możliwych środków nacisku i manipulacji.

Nixonowi udało się wygrać po raz drugi. Prezydentem byłby jeszcze długo, gdyby nie przeciek z FBI. Przez lata nie było jasne kto przesyłał do „Washington Post” najbardziej strzeżone informacje o Watergate, ale to dzięki nim 37-y Prezydent USA jako jedyny w historii tego kraju musiał ustąpić ze stanowiska.

Tożsamość wtyczki operacyjnie nazwanej „Głębokim Gardłem” 🙂 została ujawniona dopiero w 2005 roku. Jedynym sprawiedliwym okazał się Mark Felt, wicedyrektor FBI.

„The Man Who Brought down the White House” ucieszy miłośników politycznych łamigłówek. Trochę mniej ucieszy odtwórca roli tytułowej Liam Neeson, który wciąż kojarzy się z facetem rozwiązującym problemy własną piąchą (no, może z wyjątkiem roli Oscara Schindlera).

 

 

Geostorm

Nękana katastrofami naturalnymi Ziemia staje w obliczu zagłady. Projekt „Holender” ratuje ludzkość przed anihilacją. Skomplikowaną sieć satelitów, sterowaną z olbrzymiej stacji kosmicznej nadzoruje Jake Lawson (Gerard Butler). Pyskaty pan Lawson zostaje ostawiony na boczny tor przez żądnych władzy absolutnej polityków. Nu pagadi! Jeszcze wrócą do niego na kolanach, jak stacja zacznie skrzypieć i wymagać naoliwienia! Tak też się staje. Ludzkość wystrzeliwuje Lawsona w kosmos, żeby dzielny „Handy Andy” sprawdził kompetencje pozostałych tysiąc czterystu inżynierów. W samą porę, bo zbliża się Geostorm – zsynchronizowany festiwal katastrof. Tylko dzielny hydraulik Jake może coś z tym zrobić. Zupełnie jak pan Edek z karuzeli. On też uratował świat przed zagładą.

Gerard Butler wyrasta na tytana kina drugiej świeżości. Kto wie, wkrótce może zdeklasować mistrza Nicolasa Cage w dorobku ról drewnianych.

Znamienite jest to, że gdy Butler pojawia się na ekranie, ktoś z pewnością dostanie w pysk. Tak będzie i tym razem, choć reżyser chytrze ubrał Butlera w strój naukowca.

Twórcy „Geostorm” postarali się stworzyć dzieło monumentalne. Skorumpowani politycy wywołują kataklizmy jednym pociągnięciem wajchy. Wajcha w górę i kataklizm staje jak posłuszny kundel. Sekretarz Stanu USA strzela z bazooki. Pani ochroniarz okazuje się mistrzem akrobacji. Są też dobrzy Niemcy i Francuzi (jednakże ci ostatni z podejrzanym pyskiem). Bezsensy mnożą się bez końca. Patetyczna akcja w kosmosie to i tak nic w porównaniu z wyczynami spoconego brata Maxa na ulicach Orlando. Wszystko przebija robota facetów od efektów komputerowych. Kataklizm na brazylijskiej plaży czy przyczajone tsunami za wydmą na pustyni? Nie wiem któremu przyznać palmę katastroficznego bezsensu.

Tego się nie da opowiedzieć, to trzeba koniecznie zobaczyć.

 

 

Akta Odessy – Frederick Forsyth

Niemiecka Republika Federalna, rok 1963. Niemiecki dziennikarz Peter Miller otrzymuje dziennik byłego więźnia obozu zagłady. Wyznania Żyda, który przeżył obóz w Rydze robią na dziennikarzu piorunujące wrażenie i motywują do podjęcia tropu kata z Rygi. Tropy prowadzą do organizacji „Odessa”, powojennej tajnej organizacji byłych SS-manów. Intryga zatacza szerokie kręgi, zachodząc o światowe ognisko zapalne – Bliski Wschód z rodzącą się państwowością Izraela i konfliktem z krajami arabskimi.

Eduard Roschmann istniał naprawdę. Był komendantem KL Kaiserwald  – obozu niemieckiego koncentracyjnego w Rydze. Forsyth konsultował aspekt historyczny swojej powieści ze sławnym żydowskim „łowcą nazistów” Szymonem Wiesenthalem, który zresztą pojawia się na kartach książki jako jedna z postaci tropiących „Odessę”. W roku 1972, kiedy powieść została opublikowana, wiele z opisanych osób żyło i uczestniczyło aktywnie w politycznej rozgrywce.

Powieść Forsytha pomimo upływu lat nadal robi wrażenie i nie daje się odłożyć na półkę, dopóki nie zostanie przeczytana od deski do deski.

 

 

Klub Dumas – Arturo Perez-Reverte

 Nos p.tens. L.f.r, juv.te Stn. Blz.b, Lvtn, Elm, atq Ast.rot. ali.q, h.die ha.ems ace.t pct fo.de.is c.mt. qui no.st; et h.ic pol.icem am.rem mul. flo.em virg.num de.us mon. hon v.lup et op. For.icab tr.d.o, eb.iet i.li c.ra er. No.is of.ret se.el in ano sag. sig. s.b ped. cocul.ab sa Ecl.e et no.s. r.gat i.sius er.t; p.ct v.v.t an v.q fe.ix in t.a hom. et ven .os.ta int. nos ma.et D: Fa.t in inf int co.s daem.

 

Lucas Corso, ekspert od starych ksiąg, dostaje zadziwiające zlecenie od znanego kolekcjonera Varo Borja. Chodzi o Księgę Dziewięciorga Wrót do Królestwa Cieni, której całość nakładu spłonęła w świętym ogniu inkwizycji. Zachowały się trzy egzemplarze, a zadaniem Corso jest ich porównanie.

Powieść Arturo Perez – Reverte to popis erudycji i doskonałego pióra. „Klub Dumas” można śmiało porównać z „Imieniem Róży” Umberto Eco czy książkami Dana Browna.

Misterna intryga miesza fikcję z faktami historycznymi i rzeczywistość z imaginacją. W grę wchodzą też moce piekielne i sam Czarny Książę. U Pereza – Reverte główną historię przeplata wątek Aleksandra Dumasa Ojca i jego koronne dzieło „Trzej Muszkieterowie”. Całość w magiczny sposób wiąże się ze sobą i wciąga od pierwszej do ostatniej strony. Kropla hiszpańskiego mistycyzmu to zresztą charakterystyczna cecha różniąca „Klub ..” od powieści Browna i jednocześnie bardzo bliska literaturze  innego znanego literata iberyjskiego – Carlosa Ruisa Zafona.

Autor sam jest postacią wielowątkową i fascynującą. Dziennikarz hiszpańskich mediów, korespondent wojenny uznany za zaginionego w czasie wojny w Erytrei, omal nie umarł na pustyni. W latach 90-ych prowadził nocną audycję radiową, brał też udział w tworzeniu telewizyjnego reality – show.

Powieść Perez – Reverte –  doskonały produkt kultury masowej sam padł jej ofiarą. Chodzi oczywiście o „Dziewiąte wrota” Romana Polańskiego, z główną rolą młodego Johnego Deppa. Czytelnikom film Polańskiego wyda się płaski i nieco infantylny. W drugą stronę – widzów zaskoczy misterność prozy autora „Klubu Dumas”. W gruncie rzeczy film Romana Polańskiego to luźna ekranizacja prozy Hiszpana. Mimo wszystko warto zacząć od lektury.

 

 

Pakt

Sześcioodcinkowy miniserial HBO rodzimej produkcji, którego pierwowzorem był norweski „Mammon”.

Marcin Dorociński w roli dziennikarza opiniotwórczej gazety wpada na trop afery zataczającej coraz wieksze kręgi. „Zwykły” gospodarczy szwindel nieuchronnie prowadzi do kolejnych odkryć a akcja pełznie w kierunku zła totalnego.

„Pakt” jest maksymalnie zagęszczony nakładającymi się wątkami. Każdy z nich to swoista teoria chaosu, z której równie dobrze może wyniknąć suspens jak i nieistotny epizod. Twórcy dwoją się i troją, żeby podbić serialową poprzeczkę i udaje się to im calkiem dobrze.

Estetyka „Paktu” wyraźnie posiłkuje się najlepszymi wzorcami – chłodne, industrialne zdjęcia wielkomiejskich arterii i zgrzytająca jak zardzewiała maszyna ścieżka dźwiękowa są żywcem wyjęte z drugiego sezonu „True Detective”. Warszawa zyskuje dzięki temu sznytu, jakiego jeszcze nie miała.

Chciaż producji HBO nie brakuje słabszych momentów, to zdecydowanie jeden z lepszych polskich seriali (obok „Na Wspólnej” 😉 „Mammon” ma w Norwegii już drugi sezon. Mam nadzieję, że HBO zdecyduje się na to także w Polsce a nieco trywialne niedoróbki scenariusza znajdą swoje wyjaśnienia w kolejnych odcinkach.