1983

W 1983 roku kiedy stary system chwiał się w posadach, terroryści dokonali serii spektakularnych zamachów.

Władza ludowa „zwarła szeregi”, społeczny ruch Solidarność został zduszony w zarodku a prowodyrzy społecznie napiętnowani.

Polska pozostała „ludowa”, stała liczącą się światową potęgą i czysto teoretycznie ale uniezależniła się od wschodniego sąsiada

Zimna wojna trwa w najlepsze. Otuleni dobrobytem Polacy nie próbują się już buntować. Władzy grozi jedynie niesforna młodzież. „Lekka brygada” to tajemnicza organizacja dokonująca zamachy na przedstawicieli państwa.

Rok 2003. Ambitny student i stary policyjny wyga odkrywają spisek, którego tłem są wydarzenia sprzed dwudziestu lat.

Pierwsza polska produkcja dla Netflixa to serial nierówny. Fajny pomysł, momentami słaby scenariusz i sporo rozczarowań na poziomie scenografii. Wykorzystana nostalgia do PRL-u przyniosła serialowi humorystyczne zestawienia: milicja uzbrojona w nowoczesne karabinki maszynowe na akcję jedzie „Nyską”. Dzieci podróżują „Ogórkiem” radośnie pykając na polskim smartfonie „Ważka” XD.

„1983” nie stał się międzynarodowym hitem Netflixa, popularność zyskując w kilku przedziwnych krajach, np. w Wietnamie :D. Koniec sezonu wyraźnie wskazuje na apetyty twórców – ledwie maźnięte wątki, których nie uda się już pewnie pokazać – póki co nie słuchać o kolejnych sezonach.

 

 

Hellboy (2019)

Ludzkości zagraża wyjątkowe, pierwotne zło. Pogrzebana przed wiekami wiedźma Nimue odradza się, aby wcielić w życie swój zabójczy plan.

Do boju z czarownicą na sterydach rusza B.P.R.D, czyli biuro do spraw walki z siłami nadprzyrodzonymi. Jej wybitny, choć nieco zblazowany pracownik jest ostatnią deską ratunku dla rodzaju ludzkiego. „Jak trwoga to do boga” w tym wypadku ma wydźwięk nieco ironiczny 🙂

Ekranizacja kultowego komiksu Mike Mignoli odbyła się już dwukrotnie. W roku 2004 i 2008 w rolę piekielnego dzidziusia wcielił się wyjątkowy brzydal Ron Perlman. Filmy Guillermo del Toro – choć dziś odrzucają na milę koszmarnie starzejącymi się efektami specjalnymi, miały coś, co dobremu reżyserowi udało się oddać w ekranizacji genialnego komiksu.

Produkt roku 2019 roboczo nazwany „Hellboy reboot” nie zdążył się godnie zestarzeć. Film był szmirą jeszcze zanim opuścił montażownię.  Nowego „Hellboy’a” nie zdołał uratować ani nowy odtwórca głównej roli, ani strasząca minami Milla Jovovich.

Głupia fabuła, wrzucenie do jednego wora Króla Artura, wiedźm, Baby Jagi i świńskiej wróżki zębuszki przyćmiły wszystko co dobre i niepowtarzalne w komiksowym wzorze. Została durna naparzanka i niezbyt udane komputerowe potwory.

 

Problem trzech ciał – Cixin Liu

W czasach rewolucji kulturalnej Chiny budują na odludziu tajemniczą bazę „Czerwony Brzeg”. Baza podejmuje próby kontaktu z obcą cywilizacją. Opętani komunizmem Chińczycy chcą być pierwszą nacją, która przedstawi kosmitom ludzkość. Oczywiście w najlepszym możliwym wydaniu – chińskiego komunizmu.

Ye Wenjie, córka zgładzonego przez rewolucję dysydenta trafia do Czerwonego Brzegu warunkowo. Jest świetnym fizykiem, ale i elementem podejrzanym ideologicznie. Po latach bezowocnych badań naukowcom udaje się nawiązać kontakt.

Czasy współczesne. Naukowiec Weng Miao włącza się do sprawy tajemniczych samobójstw najlepszych fizyków. Trafia na dziwną grę „Trzy ciała”, której celem jest uratowanie cywilizacji przed kolejnymi katastrofami. Cywilizacja, której planeta otoczona jest przez trzy słońca okazuje się czymś więcej, niż tylko grą komputerową.

„Problem trzech ciał” doskonale łączy tradycyjną S-F z rzeczywistymi twierdzeniami fizyki i naukowymi teoriami życia w kosmosie. Całość osadzona w realiach chińskiego reżimu smakowicie poszerza główne wątki powieści o kulturowy i historyczny „background”.

Teoria strun, fizyka kwantowa, wielowymiarowość – niełatwa z natury teoria fizyki w powieści Cixin Liu stanowi największą niespodziankę i nie lada rozrywkę. Podążając za problemem trzech ciał nie sposób oderwać się od powieści.

Cixin Liu, etatowy pracownik elektrowni Yangquan, stworzył powieść intrygującą i niezwykle oryginalną. Krew mrozi myśl, że Chiny od lat angażują się w badania kosmiczne i mogą stać się pierwszym narodem, który podbije odległe planety.

 

Spisek przeciwko Ameryce – Philip Roth

Mądra powieść o tym jak drobne z pozoru zmiany mogą wpłynąć na losy świata.

Jest rok 1940. Rok w którym Franklin D. Roosevelt jako pierwszy prezydent w dziejach zostaje wybrany na trzecią kadencję. Pozornie neutralny wobec toczącej się wojny, wkrótce dołączy do Aliantów w walce z III Rzeszą.

Ale nie w powieści Philipa Rotha. Tu w 1940 roku naród wybiera byłego lotnika, bohatera mas, Charlesa A. Lindbergha. Zwolennik izolacjonizmu nawiązuje serdeczne stosunki z kanclerzem Adolfem Hitlerem, nie kryjąc swoich sympatii dla energicznego polityka zza Atlantyku.

Historia widziana oczami małego żydowskiego chłopca z Newark jawi się zgoła inaczej. Wybór Lindbergha to pierwsza rysa, od której świat zwykłej rodziny z przedmieść zawali się jak domek z kart.

Philip Roth, może już nie w takiej formie jak w latach siedemdziesiątych, wciąż pisze ważne książki. Ku przestrodze przysypiających obywateli. Wystarczy spojrzeć na współczesną Amerykę.

 

Joker

Premiera „Jokera” dawno za nami a sam film został okrzyknięty arcydziełem, z czym nie sposób polemizować.

Ziściło się to, w co trudno było uwierzyć na etapie produkcyjnych zapowiedzi. W czasach mnożących się blockbusterów o superbohaterach, po przynajmniej kilkunastu filmach z galaktyki DC zapowiedź filmu o początkach Jokera znaczyły tyle, ile podejrzenia o kolejną pozycję na półce z sagą Batmana.

Wstrząsający dramat psychologiczny z negatywnym bohaterem kreskówek? Do obśmiania powyższego zdania przydałby się śmiech Jokera. I właśnie tak się stało – ściskający za gardło śmiech Joquina Phoenixa przerósł wszelkie oczekiwania.

Studium obłędu poczciwego Arthura obserwuje się z otwartą gębą i rosnącym współczuciem. Jego przemianę w opętanego Jokera z autentyczną grozą.

Joaquin Phoenix rozwalił system. Swoją kreacją przebił Jacka Nicholsona i Heatha Ledgera jednocześnie na swój unikalny sposób odcinając się od poprzednich Jokerów i uniwersum DC Comics powszechnie utożsamianych z trywialnością komiksowych historyjek. Kino rozrywkowe położyło na kolana największe dramaty psychologiczne.

Put on a happy face!

 

 

 

 

Zbudzone furie – Richard Morgan

Emisariuszowi z kilkusetletnią historią życia trudno wskazać co oznacza w praktyce słowo dom. Takeshi Covacs wraca z misją na planetę Harlana, z której fizycznie pochodzi. To tutaj wpadł w szpony Yakuzy i post-węgierskiej mafii „Hajduków” i tutaj ma najwięcej zobowiązań wobec dawnych kumpli.

Świat Harlana ma swoje ograniczenia. „Bezmiar” czyli lokalny ocean zajmuje 95% powierzchni. Reszta to bagna i wydarte naturze skrawki lądu oklejone ponurymi slamsami. W głębi lądu rządzą zbuntowane maszyny, od wieków czające się w niedostępnych wąwozach i górach. Technika niewiele tu pomoże. Nad Światem Harlana unosi się sieć starożytnych satelitów. Bojowe satelity Marsjan zestrzeliwują „anielskim ogniem” wszystko co wzbije się ponad powierzchnię planety.

Goniący za kolejnymi ofiarami były Emisariusz dołącza do oddziału Łowców nagród. W trakcie misji do Kovacsa docierają pogłoski, jakoby na Harlanie pojawiła się Quellcrista Falconer. Ta „odparowana” trzysta lat wcześniej przywódczyni rewolucyjnego powstania staje się gorącym celem, na który chcą trafić wszyscy na planecie.

Takeshi Covacs kolejny raz zmierzy się z wielką polityką międzyplanetarną, duchami przeszłości i własną skomplikowaną historią.

 

 

Upadłe Anioły – Richard Morgan

Kiedy ludzkość odkryła wreszcie istnienie pradawnej cywilizacji Marsjan, wszystkie dotychczasowe religie upadły.

Poziom technicznego zaawansowania mieszkańców Czerwonej Planety i ich domniemany udział w kreacji światów na długo przed pojawieniem się homo sapiens, zachwiał wiarą w Biblię, Koran i wszystkich bogów dotychczas wzywanych na daremno w ciemnych wiekach ludzkości.

Upowłokowiony w bojowe ciało „Klina” Takeshi Kovacs bierze udział w krwawej pacyfikacji rewolucji na Sanction IV. Na planecie wplątuje się w akcję zabezpieczenia nowego tajnego znaleziska, jednego z pożądanych powszechnie marsjańskich artefaktów.

Tym razem to coś więcej niż szczątki budowli, którymi można modnie udekorować apartament. Archeolodzy odkrywają bramę, która prowadzi do innego świata.

Wyścig po marsjański portal staje się bezwzględną wojną, w której strony nie zawahają się użyć broni atomowej i zmieść okoliczne miasta z powierzchni.

„Upadłe Anioły” to drugi tom sagi Takeshi Covacs’a, luźno powiązany z „Modyfikowanym Węglem” i bliższy klasycznego S-F niż pierwszy tom autorstwa Morgana.

 

Ukojenie – Jeff VanderMeer

Ponownie w Strefie X. Wszystkie wątki nieuchronnie wiążą się ze sobą. Tajemnicze zdjęcie latarnika, które „Kontroler” znalazł w gabinecie Southern Reach. Losy „Dyrektorki”, która okazuje się być nieprzypadkowym uczestnikiem pierwszej i ostatniej ekspedycji. Dzienniki uczestników. Latarnia morska.

Trzeci tom cyklu „Southern Reach” łączy wątki, ale trudno tu użyć określenia „w całość”. Jeff VanderMeer podróżuje raczej w we wszystkich kierunkach powieści jednocześnie doprowadzając historię Strefy X do granic zrozumienia.

„Ukojenie” balansuje na ostrzu literackiego szaleństwa. Tych, którzy docenili wyjątkowość pierwszych dwóch tomów pośród literatury S-F powieść wciągnie do reszty. Oczekujących na logiczne wytłumaczenia Strefa X wypluje poza swoje granice.

 

 

Ujarzmienie – Jeff VanderMeer

Do agencji Southern Reach przybywa nowy szef – „Kontroler”.

Przysłany z zewnątrz mężczyzna próbuje chłodnym okiem zweryfikować sytuację w agencji badającej „strefę X”.

Problemy z ustaleniem co naprawdę stało się z kolejnymi ekipami wchodzącymi do strefy anomaliów utrudnia „wicedyrektorka”. Niewzruszenie oddana poprzedniej szefowej torpeduje pracę Kontrolera.

Dla Johna Rodrigueza, tak bowiem nazywa się „Kontroler” w życiu pozastrefowym – praca w Southern Reach staje się nie tylko wyzwaniem zawodowym, ale próbą udowodnienia własnej wartości. Strafa X oddziałowuje jednak na wszystkich, nieuchronnie zmieniając umysł Kontrolera.

„Ujarzmienie” wychodzi z dzikich rubieży Strefy X udowadniając, że nie trzeba przekroczyć granicy aby zostać zmienionym. Ponure korytarze rządowego gmaszyska są bardziej przerażające niż anomalia w Strefie. Drugi tom cyklu Southern Reach nie przynosi pełnych odpowiedzi na pytania, które zawisły w eterze po lekturze „Unicestwienia”.

„Ujarzmienie” boleśnie gmatwa rzeczywistość sprowadzając zagrożenie z hipnotyzujących artefaktów Strefy X wprost do umysłu człowieka, który usiłuje zbliżyć się do prawdy.

Drugi tom cyklu Jeffa Vandermeera wspina się na wyżyny psychologicznego S-F aż do fizycznie bolesnego apogeum.

 

Opowieść podręcznej – Margaret Atwood

Republika Gilead to świat z koszmaru, w którym reżim i ortodoksja są na porządku dziennym karząc nieposłusznych dekapitacją. W czasach minimalnego przyrostu naturalnego kobieta została sprowadzona do roli inkubatora, bez żadnych praw, edukacji i możliwości wyrwania się z tyranii.

Dlatego leżę spokojnie i wyobrażam sobie baldachim nad głową. Przypomniała mi się rada, której królowa Wiktoria udzieliła swojej córce: zamknij oczy i myśl o Anglii. Ale to nie Anglia. Żeby się tylko pospieszył. A może zwariowałam i to jest jakiś nowy rodzaj terapii.

Istnieją trzy kategorie kobiet, które dla identyfikacji prawo nakazuje ubierać w odmienne kolory. Kolor czerwony noszą „podręczne”, ubezwłasnowolnione i przeznaczone na matki młode kobiety. Pilnują ich wyróżnione zielenią „siostry”. Podlegające surowym nakazom i karom strażniczki ręczą głową za wychowanie podręcznych w ciszy i pokorze. Funkcje reprezentacyjne w społeczeństwie Gilead sprawują oficjalne żony. Wyróżnione niebieskimi szatami kobiety w milczeniu asystują mężczyznom w codzienności.

Dystopijna powieść Margaret Atwood o państwie Gilead w październiku 2020 złowrogo zawisła nad Warszawą. Lepiej nie pokazywać jej rządzącym – jeszcze pomyślą, że to podręcznik.