Ozark – sezony 02, 03, final 04

Nie wiem jak to się stało, że nie powstały oddzielne wpisy dla serialu Ozark 🙂

Gdzieś po drodze przemknęły sezony 2 i 3, w których losy państwa Byrde wciąż meandrują pośród śmiertelnych pułapek.

Proste pranie forsy w zapyziałym barze zmienia się w skomplikowany konglomerat biznesowy. Zakład pogrzebowy z własnym krematorium okazuje się  nie tylko przykrywką dla finansów, ale doskonałym narzędziem do zacierania śladów. Wendy Byrde rozwija swoje talenty polityczne, Marty wymyśla kolejne sposoby na przetrwanie. Wśród nich jest perfekcyjna pralnia pieniędzy – kasyno.

Przedsiębiorstwo Byrde ściera się z lokalnymi producentami heroiny. Kłopoty z Jacobem i Darlene Snell nakładają się na interesy z mafią z Kansas City. Wkrótce na scenę wkroczy jeszcze jeden bezwzględny drapieżnik – meksykański kartel Navarro. Rodziny Byrde i Langmore muszą wiele poświęcić balansując na granicy anihilacji.

Finałowy sezon Ozark portretuje  Byrde’ów na skraju totalnej katastrofy. Sugeruje to już pierwsza, retrospektywna scena wypadku samochodowego. Zanim jednak ten moment nastąpi, bohaterowie ponownie spróbują wynegocjować nową rzeczywistość mistrzowsko układając puzzle złożone z kartelu, mafii, producentów opiatów i FBI.

Ruth Langmore sprzymierzona z mściwą Darlene Snell i niezrównoważony Javi Navarro próbujący przejąć stery kartelu dołączają do katalogu problemów państwa Byrde. Pojawi się też ojciec Wendy, który dorzuci swoje 5 centów do skomplikowanych relacji rodzinnych.

Serię „Ozark” ma definitywnie zakończyć sezon numer cztery. Pointa serialu, którego osnowa oparta jest na sensacji podkreśla ukryty sens obyczajowy -zderzenie miejskich cwaniaków Byrde’ów z lokalną społecznością hillbillies (Langmorowie, Snell’owie).

Ozark świetnie portretuje społeczne pęknięcie, przy okazji wplatając w to problemy współczesnej Ameryki – polityczne bagno, społeczną nędzę rdzennej części kontynentu czy narkotykową katastrofę spod znaku Oxycodin.

Ozark wyrósł na pierwszoligowy serial stojący na równi z „Breaking Bad” i „Sopranos”.

 

Trzecia Rzesza na Haju – Norman Ohler

„Chemik doktor Fritz Hauschild dowiedział się, że na igrzyskach olimpijskich w 1936 roku wielką rolę odegrała substancja zwana benzedryną, skuteczna amfetamina z USA – w tamtych czasach był to jeszcze legalny środek dopingowy.

Hauschild udoskonalił produkt i jesienią 1937 roku wynalazł nową metodę syntetyzowania metamfetaminy. Niedługo później, 31 października 1937 roku, zakłady Temmlera zgłosiły w berlińskim urzędzie patentowym pierwszą niemiecką metyloamfetaminę, będącą ich własną wersją środka witalizującego, która zdecydowanie usunęła w cień amerykańską benzedrynę. Nazwa handlowa: Pervitin.”

Historia III Rzeszy w ujęciu jakiego wcześniej nie było. Naziści bardzo szybko zrozumieli jaki potencjał tkwi w środkach pobudzających. Cudowny środek na wydajność rozrywającego Europę Wermachtu, magiczne pastylki szczęścia dla społeczeństwa borykającego się z niedoborami wojennego wysiłku. W III Rzeszy Perivin został cichym bohaterem pierwszych lat II wojny światowej.

Pervitin miał liczne nazwy potoczne, wskazujące na jego zastosowanie: „sól lotnika”, „Stuka” lub „pigułki Göringa” (…)

Poza tym był tani. Przeciętna wojskowa dawka, jak kalkulował Ranke, wynosiła cztery tabletki na dzień, co kosztowało w aptekach 16 fenigów, podczas gdy za kawę na jedną noc należałoby zapłacić 50 fenigów: „Środek pobudzający był zatem bardziej ekonomiczny”.

„Wezwałem was, abyście nie spali przez 48 godzin. Zdołaliście wytrzymać 17 dni” – Heinz Guderian

 

Norman Ohler wysunął śmiałą tezę o użyteczności Pervitinu w trakcie Blitzkriegu. Swoje twierdzenia oparł na graniczącej z fizycznymi możliwościami wydajności wojennej machiny Hitlera oraz skrupulatnie dokumentowanej produkcji i użyciu metamfetaminy w wojsku.

Ciasno jeden za drugim, zderzak przy zderzaku stały pojazdy Grupy Pancernej Kleista, największej jednostki zmotoryzowanej, jaką kiedykolwiek w historii wojskowości wprowadzono do akcji, liczącej w sumie 41 140 pojazdów, w tym 1222 czołgi. Lawina stali i blachy utknęła na odcinku dwustu pięćdziesięciu kilometrów, tworząc korek, który ciągnął się aż po Ren. Był to do dzisiaj najdłuższy zator komunikacyjny w historii Europy (…)

Ranke, w drodze z Guderianem, pokonawszy w niecałe trzy dni ponad pięćset kilometrów, uzyskał o pewnego oficera sanitarnego grupy pancernej potwierdzenie, że podczas operacji każdy kierowca zużywał od dwóch do pięciu tabletek pervitinu dziennie.

Niemcy nie byli gorsi od Pablo Escobara. Kokainę wykorzystali w stylu kolumbijskich karteli, traktując ją jako dodatkowy zastrzyk gotówki.

Niemcy wiedli prym także w produkcji innej substancji: firmy Merck, Boehringer i Knoll opanowały 80 procent światowego rynku kokainy. Zwłaszcza kokaina Mercka z Darmstadt na całym świecie uchodziła za produkt najwyższej jakości, a piraci przemysłowi w Chinach w milionowych nakładach kopiowali etykietki tej firmy (…)

***

W roku 1943 wielka apteka Wehrmachtu dostarczyła krętymi drogami Urzędowi Zagranicznemu/Abwehrze (Amt Ausland/Abwehr) 568 kilogramów czystej kokainy i 60 kilogramów czystej heroiny 326. To wielkie ilości, wielokrotnie przekraczające medyczne zapotrzebowanie roczne całej Rzeszy Niemieckiej.

W drugiej części swojego dzieła Ohler kończy opowieść o triumfie Pervitinu i skupia się całkowicie na postępującym uzależnieniu największego lekomana III Rzeszy i jego przybocznego doktora Theo Morella. Cwany doktor uzależnił Furhera całkowicie nie tylko od pobudzających zastrzyków, ale i od siebie. Hitler otrzymywał dożylnie kolejne podejrzane „koktaile”. Częstotliwość ich podawania i objawy przed/po wg Ohlera są dowodem na to, że Adolf Hitler był uzależnionym heroinistą.

W prawej dolnej ćwiartce fiszki „pacjenta A” na drugi kwartał 1943 roku została zapisana i wielokrotnie podkreślona nazwa środka: eukodal. Był to środek odurzający firmy Merck z Darmstadt. Pojawił się na rynku w 1917 roku jako środek przeciwbólowy oraz uśmierzający kaszel i w latach dwudziestych cieszył się tak wielką popularnością, że w obiegu pojawiło się hasło o eukodalizmie. Jego nadzwyczaj silną substancją czynną jest opioid o nazwie oksykodon, syntetyzowany z naturalnego surowca opium.

***

Wraz z wprowadzeniem nowego narkotyku Morell, nazwany przez Göringa złośliwie „Panem zastrzykarzem Rzeszy”

***

Kokaina i eukodal – mieszanka Führera, koktajl krążący we krwi Hitlera przekształcił się w tych tygodniach w klasyczny speedball: uspokajające działanie opioidu łagodziło pobudzający efekt zażycia kokainy. W opisach działania tego podwójnego farmakologicznego uderzenia wymienia się niezwykłą euforię i odczuwaną po same koniuszki włókien nerwowych błogość, przy czym dwie silne, biochemicznie przeciwstawne molekuły walczą w ciele o dominację.

„Trzecia Rzesza na haju” nie jest publikacją naukową, co autor mocno podkreślił we wstępie. Ohler powołuje się jednak na liczne materiały źródłowe, których dotychczas nie interpretowano pod kątem substancji narkotycznych. Jednym ze źródeł są protokoły z procesu w Norymberdze.

Dzieło Normana Ohlera w dużej mierze stawia na sensację a materiały źródłowe interpretuje tendencyjnie. Naukowcy wciąż spierają się o stan psychiczny i fizyczny Hitlera. Teza o jego uzależnieniu od narkotyków pozostaje domniemaniem bez jednoznacznych dowodów na to, że Fuhrer świadomie czy nieświadomie był szprycowany narkotykami. Podobnie jest z tezą o perivinie i jego kluczowej roli w trakcie niemieckich kampanii lat 1939-1940. Tu jednak wiedza o nagminnym wykorzystywaniu amfetaminy przez Wermacht i Luftwaffe jest faktem powszechnie znanym.

Książkę Ohlera należy traktować jako indywidualną interpretację autora. Nie zmienia to faktu, że „Trzecia Rzesza na haju” zawiera wiele ciekawostek historycznych. Na przykład takich jak nieoczywisty fakt wykorzystywania amfetaminy w Sachsenhausen podczas bestialskich „badań”:

Urząd Gospodarczy Rzeszy centralnie kierował testami materiałów i dopuszczał do produkcji tylko materiały zastępujące skórę, które z powodzeniem przeszły egzamin w Sachsenhausen (…)

Więźniowie przez długotrwałe, wyczerpujące marsze testowali dla niemieckiego przemysłu obuwniczego zużywanie się podeszew butów. Firmy takie jak Salamander, Bata, Leiser wysyłały swoje najnowsze wytwory do obozu koncentracyjnego: szukano materiału zastępczego dla racjonowanej w czasie wojny skóry (…)

Według szacunków na torze testowym konało do dwudziestu osób dziennie. W SS mówiło się na to „eksterminacja poprzez pracę”.

 

The Wire – final season 05

Wtajemniczeni w „The Wire” doskonale wiedzą, że czołówka sezonu niejako zdradza koncept twórców. Kiedy więc na początku pojawiają się szpalty gazet i redakcja dziennika – wiadomo, że na warsztacie będzie „piąta władza”.

W poprzednich sezonach pod lupą znaleźli się cyniczni politycy, policyjni karierowicze, hurtownicy i dealerzy heroiny. A nawet skorumpowani dokerzy.

Piąty sezon zastaje bohaterów w nieciekawej sytuacji – nowy burmistrz Carcetti po objęciu rządów zastał wielką dziurę budżetową i kompletny chaos w szkolnictwie. Ratując edukację tnie budżety na inne służby. Policja w Baltimore pracuje za pół darmo bez szans na nadgodziny. Nierozwiązanych spraw wciąż przybywa, ale nie ma środków na ich rozwiązanie.

Specjalny oddział śledzący gang Marlo Stansfielda został rozwiązany a jego członkowie trafiają do różnych jednostek. Detektyw McNulty kombinuje jak zdobyć dodatkowe fundusze i podsłuchy mające pomóc w sprawie Marlo. Media zaczynają rozdmuchiwać policyjne śledztwa seryjnego mordercy bezdomnych. W ratuszu rozkręca się walka o stołki. Ulica żyje swoim życiem wychowując kolejne pokolenie młodocianych przestępców.

Ostani sezon fantastycznego „The Wire” spina i podsumowuje losy swoich głównych bohaterów. Nie zabraknie miejsca dla Omara Little, „Bunka” Morelanda czy „Bubblesa”. Szkoda, że to już koniec 😦

 

The Wire – Season 04

Prawo wypierania lepszego przez gorsze nasz ziom Kopernik zauważył już w XVI wieku. Dokładnie to samo prawo rządzi ulicami Baltimore.

Po wyeliminowaniu Stringera narożniki zapewniają ludzie nowego bossa. Marlo znalazł sposób na dyscyplinę i omijanie problemów z policją. Ku zdziwieniu wymiaru sprawiedliwości magicznie spadają statystyki zabójstw. To jednak nie oznacza, że uliczne wojny wygasły.

W ratuszu trwa bezpardonowa walka o stołki. Polityczne przepychanki dotykają wydziału policji i dawny oddział „podsłuchowy” zostaje rozmontowany. Niektórzy starzy gliniarze odchodzą do wydziału zabójstw, inni przechodzą do cywila. Tak jak Ron Pryzbylewski, który spróbuje zmierzyć się z rolą szkolnego belfra.

Ulica nie znosi próżni. Dealerami są coraz młodsi chłopcy.

„The Wire” nie bez powodu określany jest najlepszym serialem policyjnym. W atrakcyjnej formie format mieści do bólu prawdziwe historie ulic nędzy. Przesunięcie uwagi na pozornie mniej atrakcyjnych nastolatków to zabieg, który bez patosu wskazuje odwieczny problem – skąd bierze się armia złych ludzi na ulicach i co robią rządzący, żeby poradzić sobie z przestępczością. Jeszcze jeden świetny sezon.

 

Godzina zmierzchu

Czy ktoś wie gdzie jest Zachodnia Virginia? Otóż to, nie bardzo wiadomo gdzie to jest. I właśnie tam, w upadającym górniczym miasteczku toczy się akcja „Godziny Zmierzchu”.

Mieszkańcy miasteczka u stóp Appalachów jadą na oparach dawnego życia. Starzy dopalają się w pamiętających Wielką Amerykę domkach, młodzi szczelnie wypełniają kampery i mobilne domy podparte cegłami. Życie ma tu posmak rdzy i nudy. Nic dziwnego, że główną rozrywką tubylców jest grzanie „czarnej smoły” i łykanie opioidowych tabletek przepisywanych hurtowo seniorom.

Cole Freeman pomaga seniorom, tylko przy okazji załatwiając nadwyżki recept na Oxycontin. Mała fucha przynosi Freemanowi dodatkową kasę, ale przyciąga nowych dealerów, którzy chcą przejąć rynek. Zabawa w dobrego Samarytanina szybko zmienia się w lokalną katastrofę.

Prezentowany w ramach Festiwalu Nowe Horyzonty „The Evening Hour” pokazuje Amerykę jakiej nie widać z perspektywy hollywoodzkiej fabryki snów. To nie pierwszy film o postindustrialnym społeczeństwie „Pasa Rdzy” ale kolejny komentarz do szarej rzeczywistości współczesnej Ameryki wciągniętej w opioidową epidemię.

 

The Wire – Season 03

Po tematycznym „odskoku” w sezonie 2, „The Wire” wraca do starej policyjnej roboty na ulicach Baltimore.

Temperatura obrad w miejskim ratuszu jest wysoka. Walka o stołki i polityczne gierki skupiają się na problemach społecznych. Dawne siedlisko biedoty i dealerów, „Wieże” zostały zburzone. Handlarze dragów przenieśli się na ulice w centrum miasta.

Brutalni gangsterzy ze slumsów przepoczwarzają się w nobliwych deweloperów, ale nie rezygnują z handlu narkotykami. Zmienia się tylko dystrybucja, udoskonalona dzięki popularności pre-paidowych telefonów komórkowych.

Rosnąca przestępczość i rozpędzająca się wojna gangów powoduje, że publiczni urzędnicy besztają komendantów policji, ci zaś dają upust swoim frustracjom dociskając komendantów dzielnic.

Komendanci Raws i Burrell naciskani przez radnych skupiają się wyłącznie na statystykach. Major Howard Colvin na chwilę przed emeryturą zagrywa ryzykownie. W zachodniej części miasta tworzy „Hamsterdam” – strefę, w której handel narkotykami nie jest ścigany przez policję.

Burrell powołuje specjalny oddział kryminalny, którego celem jest zmniejszenie liczby zabójstw. Porucznik Cedric Daniels zbiera swoją dawną grupę. Ich celem staje się gang Barksdale dowodzony przez myślącego perspektywicznie „Stringera”. Sprawy komplikują się, kiedy na wolność trafia dawny boss Avon.

Nakręcony w 2004 roku musiał robić wrażenie. Policjanci nie biegają już za złoczyńcami po ulicach, ale namierzają ich przez triangulację i podsłuch sieci komórkowej. Stara dobra policyjna pałka ustępuje miejsca komputerom i analizie danych. To zresztą leitmotiv całej serii, która w oryginale nosi tytuł „The Wire” („Podsłuch”, „Sieć”) a w polskiej nijakie „Prawo ulicy”.

Techniczne wodotryski używane przez oddział śledczy wydziału kryminalnego wyglądają dziś archaicznie, szczególnie w porównaniu do rewelacji o systemach szpiegujących w rodzaju sławnego Pegasusa. Nie zmienia to zasłużonych zachwytów nad serialem, określanym wciąż jako jedna z najlepszych produkcji telewizyjnych „ever”.

 

Król Darknetu – Nick Bolton

Ross Ulbricht był typowym młodym chłopakiem ery internetu. Studiował fizykę, grał na bębnach, upijał się do nieprzytomności i wyrywał dziewczyny na imprezach. Bliska większości młodych ludzi idea wolności u Ulbrichta przerodziła się  w chęć wyzwolenia świata z okowów praw i zakazów, które chłopak postrzegał jako ograniczenie jednostki. W 2011 roku Ulbricht założył stronę Silk Road.

Idea fix cyfrowego targu bez ograniczeń i nakazów szybko przekształciła się w czarny rynek rzeczy zakazanych. Prawdziwą rewolucją stały się narodziny Bitcoin. Odtąd transakcji w „darknecie” można było dokonać bez śladu na kontach bankowych i potwierdzania tożsamości.

Oferta Silk Road obejmowała już nie tylko narkotyki i broń; teraz można tam było dostać również leki syntetyczne z Chin, w tym nowe postacie syntetycznej heroiny w rodzaju fentanylu, substancji sto razy silniejszej od tradycyjnej morfiny, nie wspominając już o szerokiej gamie środków wybuchowych i innych niebezpiecznych towarów.

Młody idealista Ross, który chciał dać światu nieskrępowany dostęp do używek przeistoczył się w „Strasznego Pirata Robertsa”, królestwa Silk Road oferującego hurtowo heroinę, nielegalną broń i handel żywym towarem.

Przerażające studium szaleństwa twórcy Silk Road, zdumiewający rozwój technologii internetowych i fascynujące śledztwo, w którym pogoń za nieuchwytnym zbójem opierała się na wnikliwej analizie cyfrowych śmieci i drobnych błędów developerów.

 

 

The Mule

Clint Eastwood ma – uwaga! – dziewięćdziesiąt lat. „The Mule” z 2018 roku to jak na razie jego ostatni film. Aktor dotychczas nie powiedział ostatniego słowa i mimo podeszłego wieku nadal pozostaje w grze.

Osiemdziesięcioletni Earl Stone stoi na krawędzi przepaści. Przez lata był cenionym hodowcą kwiatów i duszą lokalnego towarzystwa. Internet odebrał mu klientów i pracę. To co zostało przejął bank, bezdusznie egzekwując swoje prawo do niespłaconej nieruchomości. Do posiadacza sterty starych gratów i przerdzewiałej ciężarówki oldboya uśmiechnęło się szczęście. Propozycja przewozu paczki z punktu A do punktu B przyniosła Earlowi szybki i dobry zarobek.

Fucha szybko staje się sposobem na życie a dzięki przypływowi gotówki Earl odzyskuje zainteresowania otoczenia. A także uznanie zadowolonych boss’ów w Meksyku. Równolegle z prowadzoną przestępczą działalnością Earl krok po kroczku odzyskuje kontakt z dawno utraconą rodziną.

„The Mule” (pol.: „Muł”) to nie bajka, ale opowieść o jednym z setek „mułów”, przemycających narkotyki dla meksykańskich karteli. Eastwood nie gloryfikuje nielegalnej działalności, ale także nadmiernie jej nie piętnuje. Historia Earla Stone to kolejna opowieść o poplątanych ludzkich losach, prowadzona przez reżysera z dystansem i bez zadęcia. Earlowi Stone w gruncie rzeczy bliżej jest do zrzędliwego Walta z „Gran Torino„, niż do narkotykowych przemytników w rodzaju Barry’ego Seala.

Eastwood nie próbuje zaczarować rzeczywistości i tworzyć filmy, w których 80-letni dziadek sukcesywnie niszczy zastępy wroga (patrz – najnowszy Rambo z krzepkim Sylwkiem). Siłą jego filmów jest hart ducha bohatera – nawet jeśli jest to opowieść o przemytniku kokainy. „Przemytnik” nie jest dziełem wybitnym, ale Clinta Eastwooda wciąż dobrze się ogląda.

 

Mam to pod kontrolą

Pedro, Arturo i Eligio rezygnują ze studenckiego życia i ostro zakuwają. Ich motto to „w przyszłości będziemy górą”. 10 lat później. Pedro wykłada na uniwersytecie, za grosze. Arturo udziela korepetycji. Eligio po znajomości dostał robotę na stacji benzynowej wujka.

Trzech poczciwych i pierdołowatych naukowców zastanawia się gdzie popełnili błąd. Jakby na to nie patrzeć, edukacja nie popłaca. Ratunkiem dla intelektualistów okaże się projekt chemiczny Pedra. Cudowne witaminowe tabletki dające niezłego kopa stają się przebojem nocnych klubów.

Walter White wyjechał na Majorkę, twierdzi jeden z bohaterów filmu. Choć to niezupełnie prawda, skojarzenie „Lo Dejo Cuando Quiera” z serialem „Braking Bad” jest jak najbardziej zasadne.

Hiszpańska komedia ogrywa  na wesoło podły los naukowca nie moralizując o szkodliwości narkotyków. Wszak witaminowe tabletki nie mają efektów ubocznych. No może poza bieganiem na golasa po ulicach 🙂

 

Krótka historia Opium – Thomas Dormandy

Od prehistorycznych upraw w Persji po afgańskie uprawy wspierające współczesny terroryzm, historia opium nie jest taka krótka, jak przewrotnie wskazuje tytuł książki Thomasa Dormandy.
Ludzkość pożąda cudownego soku z główek maku lekarskiego od tysięcy lat. Najstarszy narkotyk świata zaczynał karierę w postaci naturalnej. Dociekliwość i inwencja człowieka szybko przerobiła lepką brązową maź w poręczną nalewkę o niewinnej nazwie „laudanum”. Oszałamiająca kariera opium w Europie i Ameryce napędziła produkcję narkotyku w Indiach Brytyjskich a przy okazji stworzyła niejedną fortunę w Zjednoczonym Królestwie.

Absurdalnie do popularyzacji opium przyczyniła się herbata. To od wielkiej namiętności Anglików do ich „narodowego” naparu zrodziła się potrzeba handlu z Chinami i wynikłe z tego dwie wojny „opiumowe”. Anglicy dostali swoją herbatę a pokonane militarnie Chiny stały się największym konsumentem narkotyku na świecie, w krótkim czasie stając się też najbardziej zdegenerowanym państwem pełnym apatycznych, upadłych heroinistów.

W 1804 roku niemiecki farmaceuta wyodrębnił z opium alkaloid, który stał się kolejnym lekarstwem na wszelkie dolegliwości XIX wieku – morfinę. W 1874 roku, podczas eksperymentów z morfiną angielski chemik zsyntetyzował substancję 3-5 krotnie mocniejszą. Eksperymentem z Londynu zainteresował się pracownik niemieckiego koncernu Bayer, wynalazca aspiryny.

W 1897 roku laboratorium Bayera po raz pierwszy „ugotowano” substancję, którą twórcy zgodnie z wywoływanym stanem euforii nazwali heroiną. Wprowadzając „lek” do powszechnego użycia koncern Bayer zachwalał swój środek jako nieuzależniający, za to doskonały do leczenia schorzeń. Świat wciąż zmagał się z gruźlicą i wieloma chorobami, na które wciąż brakowało skutecznego antidotum. Nowe lekarstwo Bayera wydawało się kolejnym przełomem w medycynie.

Minęło wiele lat zanim dostrzeżono mroczną stronę „medykamentu”. Do tego czasu sprzedano tony białego proszku w postaci syropów, tabletek czy eliksirów. Lata dwudzieste przyniosły pierwsze zakazy prawne i powszechną świadomość, że heroina nie jest cudownym lekiem, tak jak bezkarne nie było używanie morfiny a wcześniej laudanum.

„Heroina wraca w wielkim stylu” zachwycał się jeden z bohaterów „Pulp Fiction”. Minęło kolejne sto lat, w których sok z makówek wciąż cieszy się powodzeniem. W najnowszym wydaniu produkcją „czarnej smoły” zajęły się meksykańskie kartele, znajdując ogromny rynek zbytu w najbogatszym kraju świata, Ameryce.

Krótka historia opium pisze się dalej.